روش مفهوم‌شناسی موضوعات اخلاقی و کاربست آن در مفهوم حیا

مفهوم‎شناسی موضوعات اخلاقی از مهم‌ترین مراحل دین‎پژوهیِ متن‎محور است. هدف این پژوهش، بررسی روش مفهوم‎شناسیِ موضوعات اخلاقی و تطبیق آن بر موضوع حیا است. یافته‎های پژوهش آن است که مراحل مفهوم‎شناسی عبارت است از: 1. واژه‎پژوهی به‌معنی جمع‌آوری، بررسی و تحلیل دیدگاه لغت‎شناسان و متخصصان؛ 2. مفهوم‎پژوهیِ دینی به‌معنی بررسی متون دینی و استخراج ویژگی‎های مؤثر در تعریف؛ 3. استخراج تعریف به‌معنی مشخص کردن مؤلفه‎های اساسی تعریف و مناسبات آن‌ها؛ 4. تحلیل و تبیین تعریف با بررسی ابعاد موضوع‎شناختی، هستی‎شناختی و انسان‎شناختی. براین‌اساس، حیا ترکیبی است از حرمت تمدیدشده، نظارت ادراک‌شده و خودمهارگری. نتیجه اینکه 1ـ مفهوم‎شناسی به لغت‎شناسی منحصر نمی‎شود و 2ـ حرکت روشمند در مفهوم‎شناسیِ موضوعات دینی، نیازمند ترویج روش و آموزش آن به پژوهشگران و دانش‎پژوهان حوزۀ دین است.